Gỏi sứa

Tắm biển, nhiều người thích thú khi nhìn thấy những con sứa có hình dáng như những chiếc dù trong suốt với những sợi râu đong đưa, nổi bập bềnh trên mặt nước hay lơ lửng trong nước biển xanh. Loài thủy sản này gây ngứa khi bạn chạm da vào thân chúng, thậm chí gây bỏng rát nếu gặp loại sứa lửa (trong thân có tia đỏ như máu). Nhưng sứa cũng là một loại nguyên liệu chế biến món gỏi khá hấp dẫn.

Người ta loại bỏ sứa lửa, chỉ dùng loại có thân trong suốt, cắt từng mảnh nhỏ cỡ ngón chân cái, giống vành tai, gọi là “sứa tai". Chân sứa được cắt nhỏ, gọi là “sứa chân”. Trong khi sứa tai trong suốt, mọng nước thì sứa chân trắng đục, giòn giòn như có gân và sụn khi ăn. Thường, giá sứa chân đắt hơn sứa tai.

Để làm gỏi sứa, người ta sắp sứa tai trong chén, úp trong chậu cho nước trong mình sứa từ từ tiết ra. Cũng có người dùng sứa tươi bóp tái trước khi làm gỏi. Sau đó ướp sứa với một số gia vị cần thiết cùng đậu phộng rang đâm sơ, chuối chát xắt mỏng, xoài sống băm xắt sợi, khổ qua xanh xắt lát, ớt, rau răm, rau húng…

Nhưng công phu hơn là món gỏi được làm bằng sứa chân. Sứa chân cắt nhỏ, rửa nước sôi để nguội, trộn với thịt gà hoặc thịt heo luộc xắt mỏng cùng với ớt, xoài sống băm nhỏ, trứng vịt luộc, đậu phộng rang đâm sơ và một số loại rau thơm.

Gỏi sứa khi ăn chấm với mắm ruốc hoặc nước chấm hải sản vắt chanh. Nước mắm này được pha chế với một số hải sản và chút mù tạt xanh. Loại nước chấm này rất “ăn” với gỏi sứa, là một công thức độc đáo của khu du lịch sinh thái biển Nha Trang Duyên Hải (Nhà Mát, Trường Long Hòa, Duyên Hải, Trà Vinh).

Gỏi sứa ăn kèm với bánh tráng nướng. Gắp miếng gỏi sứa chấm nước chấm đặc biệt cho vào miệng, cắn miếng bánh tráng cái rốp, nhai, sẽ cảm nhận được sự giòn tan của bánh tráng và của hột đậu phộng, của thịt sứa giòn mềm cùng mùi vị thơm chua cay của một số gia vị. Chiêu một ngụm rượu sủi tăm, cuộc đời quả nhiều phong vị.

Ngoài món gỏi, sứa còn được người ta chế biến thành một vài món ăn khoái khẩu như bún sứa, sứa luộc ăn với tàu hũ…

Theo Đông y, sứa được gọi là “hải triết”, có nhiều công dụng chữa trị khá nhiều bệnh. Người ta sấy khô sứa, tán thành bột trộn mật ong, chữa viêm khí quản mạn tính. Da sứa (hải triết bì) dùng long đàm, thanh nhiệt, hoạt huyết, ho, lao, tiêu ứ, nhuận tràng, bạch đái, bế kinh, thiếu sữa,…

Theo thiền sư Tuệ Tĩnh, sứa được gọi là “thủy mẫu”, vị mặn, tính ấm, có công dụng chặn ho, chống đầy bụng, hạ huyết áp… Ngoài ra, sứa còn dùng để chữa trị các bệnh như táo bón, rôm sảy, lở ngứa, rối loạn khi mãn kinh, chốc lở ở trẻ, bổ thận, tráng dương…